Παιδικές φοβίες

Τι φοβούνται συνήθως τα παιδιά; Πότε είναι φόβος και πότε πρόκειται για φοβία; Τι προκαλεί τις παιδικές φοβίες και πως τις αντιμετωπίζουμε;

Τι είναι φόβος και τι φοβία;
“Ο φόβος είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που σχετίζεται με μια γνωστή στο άτομο εξωτερική απειλή. Είναι απόλυτα αναγκαίος, καθώς μας προστατεύει από καταστάσεις που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή μας.
Η φοβία είναι ο αδικαιολόγητος φόβος και η υπερβολική αντίδραση του ατόμουμπροστά σε ένα αντικείμενο ή κατάσταση. Είναι ένας άγνωστος και ασαφής κίνδυνοςεσωτερικής προέλευσης. Το άτομο αποφεύγει το φοβικό αντικείμενο και καθώς η φυγή εδραιώνει τη φοβία, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που κατά κανόνα οδηγεί στη γενίκευση” εξηγεί η Msc Αναπτυξιακή Ψυχολογος Ψυχοθεραπεύτρια, Νατάσα Καραμολέγκου

Συνηθισμένοι παιδικοί φόβοι
“Μέχρι τα 12 χρόνια τους, όλα τα παιδιά μπορούν να βρεθούν αντιμέτωπα με διάφορους φόβους, κατάσταση παρόλα αυτά φυσιολογική για τη γνωστική και συναισθηματική τους εξέλιξη.
Για τις ηλικίες των 2-4 ετών, ο πιο γνωστός παιδικός φόβος είναι αυτός των ζώων, ενώ από τα 4-6 χρόνια, τα παιδιά εκφράζουν το φόβο για το σκοτάδι και τα φαντάσματα, γιατί ακόμη δεν έχουν ξεχωρίσει το αληθινό από το φανταστικό. Επίσης συνηθισμένοι φόβοι είναι αυτοί που αφορούν σε σεισμούς, πλημμύρες ή άλλα ακατανόητα για το παιδί φυσικά φαινόμενα.Οι φόβοι αρχίζουν σταδιακά να μειώνονται όσο το παιδί αναπτύσσει τη γνωστική του ικανότητα να κατανοεί τον κόσμο και να ερμηνεύει λογικά τα φαινόμενα γύρω του, οπότε μέχρι τα 12 αναμένεται και η εξάλειψη των φόβων.
Το πρόβλημα όμως προκύπτει από τη στιγμή που το παιδί συνεχίζει να φοβάται αδικαιολόγητα, οπότε μιλάμε πια για φοβία” υπογραμμίζει η Ψυχολόγος.

Ποιες είναι οι αιτίες ανάπτυξης φοβιών;
“Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που το παιδί μπορεί να αναπτύξει φοβίες" λέει η κυρία Καραμολέγκου.
- Ο πιο βασικός λόγος είναι οι γονείς του. Συνήθως τα παιδιά ‘κληρονομούν’ τις φοβίες των γονιών τους. Αν για παράδειγμα μια μητέρα φοβάται πολύ τα σκυλιά και τα αποφεύγει ή πανικοβάλλεται στη θέα τους, παρουσία του παιδιού, τότε αναμφισβήτητα και το παιδί θα αναπτύξει την ίδια φοβία για τα σκυλιά. Ακόμη κι αν η μητέρα δεν δείχνει άμεσα τη φοβία της αλλά απλά την αναφέρει, ή περιγράφει μια κατάσταση με τρομακτικές λεπτομέρειες, περνά τότε και στο παιδί της την ίδια φοβία. Το παιδί μάλιστα, διατρέχει τον κίνδυνο να αναπτύξει γενίκευση φοβίας για τα περισσότερα, αν όχι για όλα τα ζώα. Αν ένας πατέρας φοβάται υπερβολικά τις ασθένειες και τα μικρόβια, μοιραία θα περάσει την ίδια αντίληψη και στο παιδί του, το όποιο θα αναπτύξει μικροβιοφοβία ή αρρωστοφοβία. Υπερπροστατευτικοί ή φοβικοί γονείς, που και οι ίδιοι υποφέρουν από διαφόρων ειδών φοβίες, μπορούν να τις προκαλέσουν και στα παιδιά τους.
- Ένας άλλος βασικός λόγος ανάπτυξης παιδικών φοβιών είναι η ύπαρξη τραυματικών γεγονότων στη ζωή του παιδιού. Για παράδειγμα, ένα τραγικό δυστύχημα στο οποίο ήταν μάρτυρας ή και θύμα, σοβαροί τραυματισμοί του ίδιου του παιδιού ή άλλων σημαντικών για αυτό προσώπων, τρομακτικές καταστάσεις, κακοποιήσεις ή ακόμη και παρακολούθηση μιας τρομακτικής και βίαιης ταινίας, που το παιδί δεν μπόρεσε να εξηγήσει με τη λογική του, αποτελούν παράγοντες πολύ υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη φοβιών, συνοδευόμενων από το σύνδρομο μετατραυματικού στρες (PTSD).
Στις περιπτώσεις αυτές, το παιδί χρειάζεται ψυχοθεραπεία με Ειδικό.

Οιδιπόδειο και φοβίες
“Ψυχαναλυτικά, η φοβία είναι αποτέλεσμα εσωτερικών συγκρούσεων του παιδιού στη φάση του Οιδιπόδειου συμπλέγματος. Η κοινωνικά ‘απαράδεκτη’ έλξη του αγοριού προς τη μητέρα και ο φόβος της τιμωρίας μέσω ευνουχισμού από τον πατέρα, οδηγεί το μικρό αγόρι στην απώθηση της επιθυμίας του στο ασυνείδητο και στη μετάθεση της φοβίας του σε ουδέτερα και φαινομενικά άσχετα αντικείμενα, πιο ‘αποδεκτά’ κοινωνικά, όπως για παράδειγμα φοβία για ζώα, για υψηλά κτίρια, μεγάλες γέφυρες, κλπ” εξηγεί η κυρία Καραμολέγκου.

Πως τις αντιμετωπίζουμε;
Σύμφωνα με την κυρία Καραμολέγκου:
-Ακούμε τις ανησυχίες του παιδιού με κατανόηση και προσοχή.
-Δεν το κοροϊδεύουμε και δεν το γελοιοποιούμε, δεν υποτιμούμε το άγχος του μπροστά σε αυτό που φοβάται.
-Δεν το εκθέτουμε με τη βία μπροστά σε αυτό που του δημιουργεί άγχος γιατί έτσι εντείνουμε χειρότερα τη φοβία του.
-Η έκθεση στο φοβικό αντικείμενο ή κατάσταση πρέπει να γίνεται σταδιακά και σε απόσταση ασφαλείας από το φοβικό αντικείμενο.
-Στη φοβία για το σκοτάδι, καλό είναι να έχουμε ένα φως τη νύχτα στο δωμάτιο του παιδιού.
-Σε άλλου είδους παιδικές φοβίες, όπως για παράδειγμα φοβίες ζώων, μπορούμε να αποτελέσουμε εμείς πρότυπο μίμησης για το παιδί. Είναι καλό να μας βλέπει το παιδί να παίζουμε, να φροντίζουμε, να χαϊδεύουμε ένα ζώο. Έτσι, σιγά- σιγά και χωρίς καμία πίεση και εξαναγκασμό, το παιδί βλέπει και κατανοεί ότι το ζώο δεν είναι τόσο επικίνδυνο όσο νόμιζε.
-Επίσης, σε περιπτώσεις καταστάσεων που δημιούργησαν φόβο στο παιδί,αντιμετωπίζουμε εκείνη τη στιγμή την κατάσταση και αποκαθιστούμε στην αντίληψη του παιδιού το συμβάν. Για παράδειγμα, το παιδί που μαθαίνει μπάνιο στη θάλασσα αλλά ξαφνικά βυθίζεται στο νερό: στην περίπτωση αυτή, βγάζουμε το παιδί στην επιφάνεια της θάλασσας, το φροντίζουμε, του εξηγούμε τι έγινε και συνεχίζουμε κανονικά το μπάνιο μαζί του. Αντίθετα, αν απομακρύνουμε το παιδί από τη θάλασσα, τότε έχει πια γεννηθεί για τα καλά η φοβία του για το κολύμπι, καθώς η φυγή, κατά κανόνα εδραιώνει τη φοβία.
-Η θεραπεία των γονέων απέναντι στις φοβίες τους, είναι ένας ακόμη τρόπος αντιμετώπισης των παιδικών φοβιών. Βασικά μπορεί να λειτουργήσει σε τρία επίπεδα: ατομική ψυχοθεραπεία του παιδιού, οικογενειακή ψυχοθεραπεία και εκπαίδευση οικογένειας.-Μια πολύ αποτελεσματική μέθοδος θεραπείας φοβιών για παιδιά και ενήλικες είναι το EMDR(Eye Movement Desensitization and Reprocessing) που επιτυγχάνεται με την κίνηση των ματιών και έχει εκπληκτικά και μόνιμα αποτελέσματα.
-Επίσης η ψυχοθεραπεία με το ψυχόδραμα είναι πολύ αποτελεσματική για εξάλειψη φοβιών τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.

πηγή : Tlife.gr

Πως μπορείτε να συμβάλλετε στην γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σας.

Τα πρώτα έξι χρόνια ζωής του παιδιού είναι τα πιο γόνιμα ώστε να αναπτυχθεί η γλώσσα.

Ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη κάποιας διαταραχής λόγου είναι πολύ σημαντικό το περιβάλλον του παιδιού να είναι πλούσιο σε γλωσσικά ερεθίσματα και επικοινωνιακές ευκαιρίες για την ορθότερη και πλουσιότερη γλωσσική εξέλιξη. Πώς μπορεί όμως να συμβεί αυτό; Αρχικά, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην ακοή του παιδιού. Ο ακουολογικός έλεγχος από παιδο – ΩΡΛ είναι απαραίτητος ώστε να αποκλειστούν διαταραχές που αφορούν την ακουστική ικανότητα του παιδιού (βαρηκοΐα, ωτίτιδες κ.α) διότι αυτές έχουν σαν αποτέλεσμα την κακή κατανόηση και παραγωγή λόγου – ομιλίας αυτού.

Παράλληλα το οικογενειακό και οικείο περιβάλλον πρέπει να:

• Ενθαρρύνει το μωρό να παράγει ήχους αποτελούμενους από φωνήεντα ή σύμφωνο- φωνήεν όπως: «μα», «ντα» και «μπα».
• Ενισχύει τις προσπάθειες αυτού διατηρώντας τη βλεμματική επαφή, ανταποκρινόμενοι με ομιλία και μιμούμενοι την προφορά χρησιμοποιώντας διαφορετικά σχέδια και έμφαση.
• Μιμείται το γέλιο και τις εκφράσεις του προσώπου του μωρού.
• Προτρέπει το παιδί να μιμείται τις πράξεις .
• Ονομάζει τις δραστηριότητες τη στιγμή που συμβαίνουν .
• Αναγνωρίζει και να ονομάζει χρώματα.
• Μετράει αντικείμενα.
• Χρησιμοποιεί χειρονομίες και συμβολισμούς για να μεταφέρει μία έννοια.
• Παράγει ήχους ζώων για να συνδυάζει έναν ήχο με μια συγκεκριμένη έννοια: «το σκυλί κάνει γαβ-γαβ».
• Αναγνωρίζει την προσπάθεια για επικοινωνία.
• Διαβάζει στο παιδί. Μερικές φορές «διάβασμα» είναι η περιγραφή εικόνων σε ένα βιβλίο χωρίς την ανάγνωση του γραπτού κειμένου. Με αυτό τον τρόπο το παιδί αναγνωρίζει και ονομάζει αντικείμενα και ενέργειες.
• Χρησιμοποιεί ομιλία η οποία είναι καθαρή και απλή για το παιδί.
• Επαναλαμβάνει ότι λέει το παιδί δείχνοντας ότι είναι κατανοητό.
• Χρησιμοποιεί μωρουδίστικη ομιλία μόνο εάν χρειαστεί να μεταφέρετε το μήνυμα και όταν συνοδεύεται από ενήλικο λόγο. “Είναι ώρα για μαμ. Θα φάμε φαγητό τώρα”. Γενικά η μωρουδίστικη ομιλία όμως πρέπει να αποφεύγεται .
• Φτιάχνει λευκώματα από τα αγαπημένα ή οικεία πράγματα του κόβοντας εικόνες. Η ομαδοποίηση των εικόνων αυτών σε κατηγορίες είναι μια πολύ καλή γνωστική άσκηση.
• Βοηθάει το παιδί σας να καταλάβει και να κάνει ερωτήσεις. Εδώ το παιχνίδι ναι ή όχι μπορεί να βοηθήσει ( π.χ. «Είσαι αγόρι;», «Είσαι εσύ ο Παναγιώτης;»)
• Κάνει ερωτήσεις που απαιτούν επιλογή. «Θέλεις μία μπανάνα ή ένα μήλο;».
• Εμπλουτίζει το λεξιλόγιο ονομάζοντας μέρη του σώματος, και μαθαίνοντας τι κάνουμε με αυτά. « Αυτή είναι η μύτη μου. Μπορώ να μυρίζω λουλούδια».
• Τραγουδάει απλά τραγούδια και απαγγείλει παιδικά ποιήματα για να δείξει το ρυθμό και τον τρόπο ομιλίας.
• Ταυτίζει αντικείμενα με την ίδια ιδιότητα σε ένα δοχείο, π.χ. όλα τα κόκκινα μαζί ή όλα τα στρογγυλά κλπ.
• Χρησιμοποιεί φωτογραφίες οικείων προσώπων και τοπίων , η ονομασία και η αναγνώριση αυτών θα φέρουν στο παρόν μνήμες.
• Βεβαιωθεί ότι το παιδί προσέχει όταν μιλάμε.
• Αναγνωρίζει, ενθαρρύνει και επαινεί όλες τις προσπάθειες για ομιλία, δείχνοντας ότι γίνεται αντιληπτή η λέξη ή την φράση εκπληρώνοντας το αίτημα εάν πρέπει.
• Συνεχίζει να εμπλουτίζει το λεξιλόγιο παρουσιάζοντας μια καινούρια λέξη και δίνοντας τον ορισμό της ή και οπτική βοήθεια
• Μιλάει για χωρικές σχέσεις( αρχικός, μεσαίος, τελευταίος), (δεξί- αριστερό), και αντίθετα (πάνω και κάτω, ανοικτός –κλειστός).
• Δίνει μια περιγραφή ή ενδείξεις και ζητάει από το παιδί να αναγνωρίσει αυτό που περιγράφεται: « τι χρησιμοποιούμε για να καθαρίσουμε το πάτωμα (σκούπα)».
• Σχηματίζει κατηγορίες. Αναγνωρίζει το αντικείμενο το οποίο δεν ανήκει στην ομάδα με παρόμοια αντικείμενα: « Ένα παπούτσι δεν ανήκει μαζί με το πορτοκάλι ή το μήλο, επειδή δεν τρώγεται, δεν είναι στρογγυλό και δεν είναι φρούτο».
• Βοηθάει το παιδί να ακολουθήσει οδηγίες δυο και τριών βημάτων: «Πήγαινε στο δωμάτιο σου και φέρε το βιβλίο σου».
• Ενθαρρύνει το παιδί να δίνει οδηγίες.
• Παίζει συμβολικά ή προσποιητά παιχνίδια με το παιδί όπως: «Σπίτι», «super market”.
• Εκμεταλλεύεται τις καθημερινές δραστηριότητες. Για παράδειγμα στην κουζίνα, ενθαρρύνειi το παιδί να ονομάσει τα σκεύη, τα φαγητά , το χρώμα τους, την υφή και τη γεύση. Από πού παράγεται το φαγητό; Ποια φαγητά του αρέσουν; Ποια απεχθάνεται; Ποιος θα καθαρίσει κλπ.
• Χρησιμοποιεί αντωνυμίες, για παράδειγμα «ο Γιάννης τρώει, κοίτα αυτός τρώει» και παράλληλα αυξάνει τις προτάσεις για παράδειγμα «αυτός τρώει ένα μήλο, ένα κόκκινο μήλο».

Σε κάθε φυσιολογικό παιδί ο λόγος εμφανίζεται αυτόματα. Το παιδί από την φύση του είναι εφοδιασμένο με ένα γλωσσικό εξοπλισμό, ο οποίος σε συνδυασμό με το περιβάλλον του, οικογενειακό και μη, του επιτρέπει να εξελίξει το λόγο του. Επομένως η συμμετοχή κυρίως των γονέων κρίνεται απαραίτητη για την ομαλή ανάπτυξη του λόγου του παιδιού.

Ευχαριστούμε την Καράτζιου Νάντια,
Λογοθεραπεύτρια
Ερατοσθένους 24,Αθήνα
Τηλ:  6932621114,
karatziounantia@yahoo.com

πηγη: Jenny.gr

Μάθε πώς να φτιάξεις cupcakes "μαϊμού"!

Βάζοντας λίγη φαντασία στη μαγειρική σου μπορείς να φτιάξεις ακόμα και cupcakes μαϊμουδάκια! Μπορεί να φαίνεται λίγο δύσκολο αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι, ενώ σίγουρα θα κλέψουν τις εντυπώσεις όλων και θα ξετρελάνουν τα παιδιά. 

Η διαδικασία χωρίζεται σε 3 φάσεις:

Πρώτη φάση

Προετοίμασε τα κεϊκάκια βανίλιας
Ώρα προετοιμασίας: 20 λεπτά
Ώρα ψησίματος: 20-25 λεπτά

Συνταγή για 12 κεϊκάκια
1 φλιτζάνι λευκή ζάχαρη
1/2 φλιτζάνι βούτυρο
2 αυγά
2 κουταλάκια του γλυκού εκχύλισμα βανίλιας
1 1/2 φλυτζάνια αλεύρι για όλες τις χρήσεις
1 3/4 κουταλάκια του γλυκού μπέικιν πάουντερ
1/2 φλιτζάνι γάλα

Οδηγίες
1. Προθέρμανε το φούρνο στους 175 βαθμούς Κελσίου. Βουτύρωσε και αλεύρωσε τις φόρμες των cupcakes.
2. Σε ένα μέτριο μπολ, ανακάτεψε τη ζάχαρη και το βούτυρο. Στη συνέχεια, χτύπησε μέσα τα αβγά, ένα κάθε φορά, και μετά ρίξε και τη βανίλια. Ανακάτεψε ξεχωριστά το αλεύρι και το μπέικιν πάουντερ και αργότερα πρόσθεσέ τα στο μείγμα ανακατεύοντας καλά. Τέλος, ρίξε το γάλα και ανακάτεψε μέχρι το μείγμα να γίνει ομοιογενές. Βάλε το μείγμα στα φορμάκια.
3. Ψήσε για 20 έως 25 λεπτά. 

Δεύτερη φάση

Φτιάξε το κρεμώδες σοκολατένιο frosting 

Ώρα προετοιμασίας 15 λεπτά
Έτοιμο σε 15 λεπτά

Συνταγή για 12 cupcakes
2 3/4 φλιτζάνια ζάχαρη ζαχαροπλαστικής
6 κουταλιές κακάο σε σκόνη χωρίς ζάχαρη
6 κουταλιές της σούπας βούτυρο
5 κουταλιές της σούπας γάλα εβαπορέ
1 κουταλάκι του γλυκού εκχύλισμα βανίλιας

Οδηγίες
1. Σε ένα μέτριο μπολ, ανακάτεψε τη ζάχαρη και το κακάο.
2. Σε ένα μεγάλο μπολ, χτύπησε το βούτυρο μέχρι να μαλακώσει και στη συνέχεια, ανακάτεψε μέσα το μείγμα της ζάχαρης και του κακάο εναλλάξ με το γάλα εβαπορέ. Πρόσθεσε τη βανίλια και χτύπησε μέχρι το μείγμα να γίνει ελαφρύ και αφράτο. Εάν κρίνεις ότι είναι απαραίτητο, ρίξε περισσότερη ζάχαρη ή γάλα. 

Τρίτη φάση

Διακόσμησε τα κεϊκάκια σου

Έφτασε η στιγμή να αποδείξεις το πόσο ταλαντούχα είσαι! Η τρίτη φάση είναι αποκλειστικά στο χέρι σου, καθώς μπορείς να φτιάξεις τα μαϊμουδάκια χρησιμοποιώντας ό,τι υλικά θέλεις. Για παράδειγμα, μπορείς να χρησιμοποιήσεις μπισκότα για το στόμα και τα αυτιά και σιρόπι σοκολάτας για τα μάτια ή σιρόπι φράουλας για να δημιουργήσεις ένα χαμόγελο. Αλλά μη ξεχνάς πως υπάρχουν πολλά περισσότερα υλικά για να χρησιμοποιήσεις, όπως τρούφες σε διάφορα χρώματα, τριμμένοι ξηροί καρποί, πάστες ζάχαρης και icing, χρωματιστή ζάχαρη, φαγώσιμα glitter και ζαχαρένια διακοσμητικά.

 tip!Όπως πρόσεξες και μόνη σου για να φτιάξεις τα κεϊκάκια βανίλιας θα σου πάρει περίπου 40 - 45 λεπτά, ώρα ίσως αρκετή για μια εργαζόμενη μητέρα. Γλύτωσε χρόνο αγοράζοντας έτοιμα κεϊκάκια και ετοίμασε μόνο το frosting και τη διακόσμηση!

Καλή επιτυχία!

 Από τη Ναυσικά Μαυρομούστακου

πηγή MissBloom 

Η μοναξιά εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα, πιο ευάλωτοι σε παθήσεις οι μονήρεις.

Η μοναξιά δεν είναι μόνο μια δυσάρεστη κατάσταση από ψυχολογική άποψη, αλλά επιπλέον μπορεί να κάνει κακό στο ανοσοποιητικό σύστημα, εξασθενώντας τις άμυνες του οργανισμού του μοναχικού ανθρώπου και καθιστώντας τον πιο επιρρεπή στις ασθένειες, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη Λίζα Γιαρέμκα του Ινστιτούτου Ερευνών Συμπεριφορικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου του Οχάιο, που έκαναν τη σχετική ανακοίνωση στο ετήσιο συνέδριο της Εταιρίας Προσωπικότητας και Κοινωνικής Ψυχολογίας των ΗΠΑ, διαπίστωσαν ότι οι μοναχικοί άνθρωποι βιώνουν πιο συχνές επανεμφανίσεις διαφόρων ιών που βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση στο σώμα τους, από ό,τι αντίστοιχα συμβαίνει στους κοινωνικούς ανθρώπους.
Είναι επίσης πιθανότερο να εμφανίσουν περισσότερες χρόνιες φλεγμονές στον οργανισμό τους λόγω της αντίδρασης στο χρόνιο στρες της μοναξιάς, κάτι που τους καθιστά πιο ευάλωτους σε καρδιολογικές και άλλες παθήσεις. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η κοινωνική απομόνωση και το αίσθημα μοναξιάς αυξάνουν τον κίνδυνο για ένα άνθρωπο να έχει κακή υγεία και να πάσχει από μία ή περισσότερες χρόνιες παθήσεις.
Οι ερευνητές μελέτησαν την περίπτωση 200 γυναικών με μέση ηλικία 51 ετών που είχαν επιζήσει από καρκίνο του μαστού και 134 υπέρβαρων μεσήλικων ενηλίκων χωρίς σημαντικά προβλήματα υγείας. Οι αμερικανοί επιστήμονες ανέλυσαν δείγματα αίματος για να εντοπίσουν αντισώματα κατά των ιών του έρπη (κυτταρομεγαλοϊού και ιού Επστάιν-Μπαρ), τα οποία μπορούν να παραμείνουν χωρίς εκδήλωση συμπτωμάτων στο σώμα «εν υπνώσει» για μεγάλο χρονικό διάστημα και να ενεργοποιούνται κατά καιρούς.
Οι ερευνητές συσχέτισαν το βαθμό μοναξιάς και έλλειψης κοινωνικών επαφών με το επίπεδο αντισωμάτων στο σώμα, δηλαδή εκείνων των πρωτεϊνών που βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να τα βγάλει πέρα με τον παθογόνο μικροοργανισμό. Όπως διαπιστώθηκε, όσο πιο μόνος ένιωθε και ήταν κάποιος, τόσο περισσότερα ήσαν τα αντισώματα κατά του ιού του έρπη (ιδίως του κυτταρομεγαλοϊού) στον οργανισμό του, γεγονός που σήμαινε ότι ο ιός ήταν πιο ενεργός.
Παράλληλα, οι επιστήμονες μέτρησαν, επίσης σε δείγματα αίματος, το επίπεδο ορισμένων πρωτεϊνών (των κυτοκινών) που δείχνουν το βαθμό φλεγμονής σε ένα σώμα. Όπως διαπιστώθηκε, όσο πιο μοναχικός είναι κάποιος, τόσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα ιδίως της κυτοκίνης ιντερελευκίνης-6 (IL-6). Η χρόνια φλεγμονή με την οποία συνδέεται η εν λόγω πρωτεΐνη, έχει συνδεθεί από προηγούμενες μελέτες με διάφορες παθήσεις, όπως στεφανιαία νόσο, αρθρίτιδα, διαβήτη τύπου 2, άνοια, Αλτσχάιμερ κ.α.
Οι επιστήμονες εδώ και χρόνια γνωρίζουν ότι το χρόνιο στρες ενισχύει την εσωτερική φλεγμονή. Η νέα έρευνα δείχνει ότι και η μοναξιά μπορεί να δράσει με ανάλογο τρόπο, αφού η ίδια αποτελεί πηγή του χρόνιου στρες, όπως είπε η Λίζα Γιαρέμκα και προσέθεσε ότι οι μοναχικοί άνθρωποι τείνουν να υπεραντιδρούν στα αρνητικά συμβάντα της ζωής τους, με αποτέλεσμα η καθημερινότητά τους να είναι πιο επιρρεπής στο άγχος. Η συνέπεια είναι να διαταράσσεται η ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματός τους. Για παράδειγμα, η συχνή επανεμφάνιση του λανθάνοντος ιού του έρπη σ’ ένα άνθρωπο δείχνει ότι ο οργανισμός του βιώνει χρόνιο στρες και η μοναξιά του είναι ένας παράγων που επιδεινώνει το στρες, άρα καθιστά συχνότερη και πιο επώδυνη την περιοδική εκδήλωση του έρπη.
πηγη: Athens voice AV

Όταν ο ύπνος... δεν παίρνει τα παιδιά

Όταν ο ύπνος... δεν παίρνει τα παιδιά

Οι διαταραχές ύπνου στην παιδική και την εφηβική ηλικία έχουν μελετηθεί λιγότερο από εκείνες των ενηλίκων, αλλά τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια καταγραφής και ταξινόμησης.

Οι δυσκολίες στη μελέτη των προβλημάτων ύπνου κατά την παιδική ηλικία προέρχονται από το γεγονός ότι οι γονείς και συχνά οι ειδικοί τις θεωρούν μεταβατικές, που αργά ή γρήγορα θα ξεπεραστούν. Το ίδιο το παιδί δεν παραπονείται και δεν ζητάει βοήθεια και πρέπει να περιμένουμε την εφηβεία για να εκφραστούν τα υποκειμενικά ενοχλήματα.

Έχει αποδειχθεί ότι ορισμένες από τις διαταραχές είναι πράγματι μεταβατικά φαινόμενα, αντιδραστικά προς το περιβάλλον ή συνδεόμενα με συναισθηματικές - αναπτυξιακές φάσεις του παιδιού. Η πρόγνωση σε αυτή την περίπτωση είναι καλή και συνήθως αρκεί η τροποποίηση ορισμένων περιβαλλοντικών συνθηκών για να μειωθούν οι επιπτώσεις στη ζωή του παιδιού και της οικογένειας.

Άλλες διαταραχές όμως είναι σοβαρότερες γιατί μειώνουν σημαντικά τη λειτουργικότητα του παιδιού και τείνουν να εγκατασταθούν και να το συνοδεύουν μέχρι την ενήλικη ζωή.

Είναι γνωστό ότι παιδιά της ίδιας ηλικίας παρουσιάζουν μεγάλες ατομικές διαφορές στις ανάγκες και τις συνήθειες ύπνου. Η ιδιοσυγκρασιακή δομή του παιδιού αλλά και η μεγάλη εξάρτησή του από τους γονείς συνδέονται άμεσα για να καθορίσουν τις συνήθειες ύπνου.

Πρέπει επίσης να τονιστεί η σημασία της διεπιστημονικής προσέγγισης στη διάγνωση και την αντιμετώπιση των προβλημάτων ύπνου στα παιδιά. Παιδίατροι, πνευμονολόγοι, ωτορινολαρυγγολόγοι, οδοντίατροι, παιδονευρολόγοι, παιδοψυχίατροι, μπορούν να τα αντιμετωπίσουν μόνοι τους ή σε συνεργασία, ή να παραπέμψουν σε ειδικευμένα κέντρα το παιδί με προβλήματα ύπνου.

Βρεφική ηλικία

Γνωρίζουμε ότι το νεογέννητο κοιμάται 16-17 ώρες την ημέρα σε τρίωρους κύκλους κατανεμημένους όλο το 24ωρο. Στους 2-3 μήνες η διάρκεια ύπνου είναι 15 ώρες και οι περίοδοι ύπνου αρχίζουν να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια τη νύχτα.

Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των φύλων σε σχέση με την ηλικία ομαλοποίησης του ύπνου, αλλά τα αγόρια ξυπνούν συχνότερα από ό,τι τα κορίτσια. Ο αριθμός των νυχτερινών ξυπνημάτων δεν έχει σχέση με τη διάρκεια του ημερήσιου ύπνου, παρότι η διάρκεια του νυχτερινού ύπνου μπορεί να είναι πράγματι μειωμένη αν το βρέφος κοιμάται πολύ την ημέρα.

Γενικώς είναι παραδεκτό ότι προσπάθειες ομαλοποίησης του ύπνου πρέπει να γίνουν ανάμεσα στους 4ο και 6ο μήνες της ζωής, γιατί μετά γίνεται δυσκολότερο. Η διάρκεια του ύπνου καθορίζεται από τη νευρολογική ωρίμαση και από ιδιοσυγκρασιακούς παράγοντες του παιδιού.

Εκτός από τα ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά του βρέφους, σημαντική είναι και η συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Το βρέφος δεν χρειάζεται την παρουσία κάποιου για να κοιμηθεί, αλλά να ζήσει μια περίοδο ικανοποιητική και πλούσια σε συναισθηματικές αλληλεπιδράσεις. Μεγάλη σημασία έχει ο ρυθμός επικοινωνίας μητέρας - παιδιού, το βρέφος αποσύρεται από τη σχέση αλληλεπίδρασης με τη μητέρα στο τέλος ενός ενεργού κύκλου και μπορεί τότε να κοιμηθεί.

Φαίνεται ότι ο ύπνος είναι κατ' αρχάς φυσικό φαινόμενο, επερχόμενο απότομα σε κατάσταση ηρεμίας. Πολύ γρήγορα όμως ο ύπνος παίρνει χαρακτήρα διαπροσωπικό και εξαρτάται από τη συναισθηματική κατάσταση του βρέφους. Μια πλούσια αλληλεπιδραστική σχέση με τη μητέρα κάνει το βρέφος να περνά από μια κατάσταση φυσιολογικής ηρεμίας σε εκείνη της συναισθηματικής ικανοποίησης και χαλάρωσης.

Οι διαταραχές ύπνου αποτελούν τις συχνότερες ψυχοσωματικές διαταραχές της πρώιμης παιδικής ηλικίας. Μπορεί να οφείλονται σε οργανική διαταραχή, σε ψυχοσυναισθηματική διαταραχή του βρέφους ή σε δυσλειτουργία της αλληλεπιδραστικής σχέσης με τη μητέρα.

Όλα τα βρέφη ξυπνούν κατά τη διάρκεια της νύχτας, τα περισσότερα όμως ξανακοιμούνται χωρίς να ενοχλήσουν τους γονείς τους. Ορισμένα αδυνατούν να αποκαταστήσουν τον ρυθμό εγρήγορσης - ύπνου. Είναι βρέφη ιδιαίτερα ανήσυχα, κοιμούνται ακατάστατα, σε χρονικές περιόδους μη προβλέψιμες σε διάρκεια και στιγμή επέλευσης. Κλαίνε συνεχώς και οι μητέρες παραπονιούνται ότι δεν βρίσκουν τρόπο να τα ανακουφίσουν. Οι γονείς περνούν νύχτες άυπνοι.

Τα βρέφη που γεννήθηκαν πρόωρα παρουσιάζουν συχνά διαταραχές ύπνου. Περιγεννητικά προβλήματα όπως η ανοξία (μειωμένη οξυγόνωση), το χαμηλό βάρος γέννησης και η κακή διατροφή, η έλλειψη πρωτεϊνών και θερμίδων, εντάσσονται στις οργανικές διαταραχές που προκαλούν προβλήματα ύπνου.

Η συχνότερη όμως αιτιολογία των διαταραχών ύπνου κατά τη βρεφική ηλικία είναι η δυσλειτουργία της αλληλεπιδραστικής σχέσης με τη μητέρα. Ατύχημα ή αρρώστια στην οικογένεια, η μητρική κατάθλιψη και ο αποχωρισμός λόγω επιστροφής της μητέρας στην εργασία συνδέονται με την αϋπνία της βρεφικής ηλικίας. Πρόκειται για απόσυρση της συναισθηματικής επένδυσης από το παιδί, λόγω μετατόπισης του ενδιαφέροντος π.χ. εργασία.

Στον αντίποδα βρίσκονται μητέρες που προκαλούν ενόχληση και εμποδίζουν το βρέφος να χαλαρώσει και να κοιμηθεί. Πρόκειται για ιδιαίτερα αγχώδεις ή φοβικές μητέρες, που προκαλούν υπερβολική διέγερση στο βρέφος (π.χ. του μιλάνε συνέχεια, το ξυπνάνε για να δουν αν αναπνέει καλά κ.λπ).

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση των διαταραχών ύπνου κατά τη βρεφική ηλικία εξαρτάται από την υποκείμενη αιτιολογία. Η παρέμβαση στις περιπτώσεις οργανικής αιτιολογίας γίνεται όπου είναι δυνατόν (π.χ. μεταβολικά, διατροφικά αίτια). Στη δυσλειτουργία της αλληλεπιδραστικής σχέσης αρκεί η συμβουλευτική μητέρας (γονέων). Με την αλλαγή της στάσης απέναντι στο παιδί ο ύπνος γρήγορα αποκαθίσταται.

Προσχολική ηλικία

Η σημασία της αϋπνίας αλλάζει από τον δεύτερο χρόνο της ζωής, καθώς παρεμβαίνει το άγχος του αποχωρισμού. Το «να πάει να κοιμηθεί» σημαίνει για το παιδί να μείνει μόνο του, να αποχωριστεί τη μητέρα του και να βρεθεί στο σκοτάδι με μόνη συντροφιά τις φαντασιώσεις του.

Το παιδί έχει ανάγκη να περιτριγυρίζεται από αγαπημένα αντικείμενα, να βυζαίνει το δάκτυλό του ή να επαναλαμβάνει κατά τον ίδιο τρόπο ορισμένες χειρονομίες και πράξεις κάθε βράδυ πριν από τον ύπνο. Κινήσεις που πρέπει να είναι σεβαστές και αποδεκτές από τους γονείς γιατί επιτυγχάνουν τη μείωση του άγχους αποχωρισμού.

Πολλές φορές, οι δυσκολίες ύπνου κατά την προσχολική ηλικία παρουσιάζονται ως συνέχεια των διαταραχών ύπνου κατά τη βρεφική ζωή. Τότε το νήπιο ξυπνά στη μέση της νύχτας, δυσκολεύεται να ξανακοιμηθεί και συνήθως καταφεύγει στο κρεβάτι των γονιών του. Εκτός από το άγχος αποχωρισμού και την ιδιοσυγκρασία του νηπίου, παίζουν ρόλο η μη άνεση των συνθηκών ύπνου, καθώς και παράγοντες διατροφής όπως αλλεργία στο γάλα, οικογενειακές συγκρούσεις και άσχημο οικογενειακό περιβάλλον.

Κατά την προσχολική ηλικία μπορεί επίσης να παρατηρηθούν νυχτερινοί τρόμοι, εφιάλτες και υπνοβασία.

Στους νυκτερινούς τρόμους το παιδί, χωρίς να ξυπνήσει, ανασηκώνεται στο κάθισμά του και κοιτάζει έντρομο χωρίς πραγματικά να βλέπει. Παρουσιάζει ταχύπνοια, ταχυκαρδία, ιδρώτα και φωνές πανικού. Έχει δυσκολία να ξυπνήσει και αν καταφέρουμε να το ξυπνήσουμε κλαίει απαρηγόρητα, είναι σε σύγχυση και έχει δυσκολίες προσανατολισμού. Το επόμενο πρωί δεν θυμάται τι έχει συμβεί. Οι νυκτερινοί τρόμοι στα παιδιά συνήθως βελτιώνονται και εξαφανίζονται με την ηλικία.

Οι εφιάλτες παρουσιάζονται αρκετά συχνά σε παιδιά ηλικίας 3-6 ετών. Το παιδί ξυπνά φοβισμένο και διηγείται ένα άσχημο όνειρο. Όταν διηγείται τον εφιάλτη είναι τελείως ξύπνιο και καλά προσανατολισμένο. Το επόμενο πρωί επίσης μπορεί να διηγηθεί το άσχημο όνειρο που είδε. Οι εφιάλτες συνδυάζονται με άγχος και στρες, ενώ οι τραυματικές εμπειρίες αυξάνουν τη συχνότητα και την έντασή τους. Ο υψηλός πυρετός επίσης μπορεί να προκαλέσει εφιάλτες.

Στην υπνοβασία, το παιδί κάθεται ή περπατάει από 5 δευτερόλεπτα έως 30 λεπτά. Όταν περπατάει το κάνει χωρίς σκοπό, έχει κακό συντονισμό των κινήσεων και δεν έχει προσανατολισμό. Κινδυνεύει να χτυπήσει, αν συναντήσει εμπόδια και είναι δύσκολο να ξυπνήσει. Το επόμενο πρωί δεν θυμάται το επεισόδιο. Τα επεισόδια υπνοβασίας είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Συμβαίνουν παροδικά και σχετίζονται με υπερβολική κούραση και στρες. Συχνά ανευρίσκεται θετικό οικογενειακό ιστορικό.

Κατά το πέρασμα από τον ύπνο στην εγρήγορση συχνά παρατηρούνται παραμιλητό, μυϊκές κράμπες, τινάγματα, ρυθμικές κινήσεις του σώματος ή του κεφαλιού, που αποτελούν παραλλαγές της φυσιολογικής συμπεριφοράς και όχι ενδείξεις παθολογίας.

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση της αϋπνίας κατά την προσχολική ηλικία αρχίζει με συμβουλευτική των γονέων. Στοχεύουμε στην τροποποίηση των αλληλεπιδράσεων γονέα - παιδιού. Αν λυθεί το πρόβλημα αποχωρισμού, τα προβλήματα ύπνου βελτιώνονται και βαθμιαία εξαφανίζονται. Για να διευκολυνθεί ο αποχωρισμός, μπορεί να προηγηθούν οι ατομικές «τελετουργίες» ύπνου όπως διάβασμα παραμυθιού, τραγούδι, ήσυχο παιχνίδι, που σκοπό έχουν να κατευνάσουν το άγχος. Μπορεί επίσης το παιδί να πάρει μαζί του το αγαπημένο του κουκλάκι, ζωάκι κ.α., που αντικαθιστά την παρουσία της μητέρας.

Συνιστάται στους γονείς να μην παραμένουν συνεχώς δίπλα στο κρεβάτι του παιδιού όταν αυτό κλαίει, γιατί έτσι το ενθαρρύνουν κατά κάποιο τρόπο να μείνει ξύπνιο. Πρέπει προοδευτικά να παρατείνεται ο χρόνος που αφήνουμε το παιδί να κλαίει. Τα παιδιά δεν κατορθώνουν να χαλαρώνουν στο κρεβάτι, ιδίως όταν το κλάμα τους έχει αποτέλεσμα να τα σηκώνουν και να τα νανουρίζουν.

Στους νυχτερινούς τρόμους η συμβουλευτική στοχεύει στο να ανακουφίζει το παιδί από το στρες και την ένταση. Συνίσταται η αποφυγή έκθεσης σε ερεθίσματα που προκαλούν φόβο όπως τρομακτικά έργα και προγράμματα τηλεόρασης.

Οι εφιάλτες αντιμετωπίζονται με υποστήριξη και ανακούφιση του παιδιού από τους γονείς κατά τη διάρκεια των επεισοδίων. Όταν συνδέονται με τραυματικές εμπειρίες προτείνεται ψυχοθεραπεία παιδιού με τη συμμετοχή της οικογένειας.

Στην υπνοβασία αρκεί η εξήγηση και η υποστήριξη στο παιδί και τους γονείς. Το δωμάτιο πρέπει να είναι αρκετά ασφαλές και χωρίς αντικείμενα που μπορεί να τραυματίσουν το παιδί. Τα παράθυρα του σπιτιού πρέπει να είναι κλειστά και οι πόρτες κλειδωμένες. Η απότομη διακοπή των υπνοβατικών επεισοδίων πρέπει να αποφεύγεται, γιατί προκαλεί αύξηση της συγχυτικής κατάστασης στην οποία βρίσκεται το παιδί.

Συνιστάται σύντομος ύπνος 30- 60 λεπτά νωρίς το απόγευμα. Δεν πρέπει όμως αυτός ο απογευματινός ύπνος να παρατείνεται, γιατί το παιδί δεν θα μπορεί να κοιμηθεί την κανονική ώρα το βράδυ.

Σχολική ηλικία

Οι αϋπνίες, η άπνοια του ύπνου, η νυχτερινή ενούρηση και ο τριγμός των οδόντων είναι προβλήματα που εκδηλώνονται σε αυτή την ηλικία. Οι εφιάλτες και οι νυχτερινοί τρόμοι μπορεί να συνεχίζονται από τη νηπιακή ηλικία.

Η δυσκολία να πάνε για ύπνο αποτελεί το συχνότερο πρόβλημα που συναντάμε στα παιδιά ηλικίας 5-12 ετών. Η αντίσταση να πάει το παιδί στο κρεβάτι συνδέεται με το ακανόνιστο ωράριο ύπνου, τη μη ύπαρξη συγκεκριμένων κανόνων και τη δυνατότητα του παιδιού να κοιμάται αλλού εκτός από το κρεβάτι του.

Αυτά τα παιδιά ξυπνούν αργότερα το πρωί και παραπονιούνται ότι είναι κουρασμένα. Αποδεικνύεται η σημασία των ορίων και των κανόνων για την υγιεινή του ύπνου σε αυτή την ηλικία.

Η άπνοια του ύπνου ορίζεται ως διακοπή της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου που υπερβαίνει τα 10 δευτερόλεπτα. Κατά μέσο όρο οι άπνοιες διαρκούν 30-40 δευτερόλεπτα έως 3 λεπτά.

Υπάρχουν τρεις τύποι άπνοιας: κεντρική, λόγω εμποδίου της αναπνοής και μεικτή.

* Η κεντρική είναι αποτέλεσμα της λειτουργικής ανωριμότητας των αναπνευστικών νευρώνων του εγκεφάλου. Παρατηρείται παροδικά στα πρόωρα ή στα νεογέννητα και συνήθως δεν έχει συνέπειες.

* Η λόγω εμποδίου της αναπνοής άπνοια οφείλεται σε διογκωμένες αμυγδαλές ή αδενοειδείς εκβλαστήσεις («κρεατάκια») και σπανιότερα σε υπερβολική παχυσαρκία ή υποθυρεοειδισμό.

* Η μεικτή είναι συνδυασμός των προαναφερομένων.

Κάθε άπνοια συνοδεύεται από σύντομο ξύπνημα με σκοπό να επανεγκατασταθεί ικανοποιητικός αερισμός και οξυγόνωση. Αυτά τα μικροξυπνήματα μπορεί να συμβούν μέχρι 200-300 φορές σε μια νύχτα. Ο ύπνος με αυτό τον τρόπο γίνεται ανήσυχος και ανεπαρκής. Την επόμενη ημέρα το παιδί παραπονείται για κούραση και παρουσιάζει δυσκολίες στη συγκέντρωση. Η κακή σχολική επίδοση και τα προβλήματα συμπεριφοράς μπορεί να συνδέονται με το σύνδρομο άπνοιας του ύπνου.

Η διάγνωση υποβοηθείται από το ιστορικό. Οι γονείς αναφέρουν την ακανόνιστη αναπνοή και το σταμάτημά της, το ροχαλητό και την αναπνοή από το στόμα.

Στη νυχτερινή ενούρηση παρατηρείται η επαναλαμβανόμενη ακούσια απώλεια ούρων τη νύχτα, χωρίς την ύπαρξη σαφούς οργανικού αιτίου. Ως όριο θεωρείται η ηλικία των 5 ετών, γιατί τότε 85%-90% των παιδιών έχει επιτύχει φυσιολογικά τον έλεγχο της κύστης.

Η αιτιολογία της ενούρησης είναι πολυπαραγοντική. Η κληρονομικότητα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση του συμπτώματος.

Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η φτώχεια, οι διαλυμένες οικογένειες, η συναισθηματική και φυσική παραμέληση του παιδιού, οι πρώιμοι αποχωρισμοί, η παραμονή σε ιδρύματα, φαίνεται ότι σχετίζονται με την εμφάνιση της ενούρησης.

Η ποιότητα της σχέσης που εγκαθίσταται κατά τη διάρκεια του χρόνου της εκπαίδευσης για τον έλεγχο της κύστης ανάμεσα σε γονιό και παιδί, υποστηρίζεται ότι έχει άμεση αιτιολογική σημασία σε πολλές περιπτώσεις. Γεγονότα ζωής που προκαλούν έντονο άγχος έχουν συνδεθεί με την εμφάνιση δευτεροπαθούς ενούρησης (π.χ. αποχωρισμός από τη μητέρα, γέννηση αδελφού, διάλυση οικογένειας, νοσηλεία).

Ανεξαρτήτως αιτιολογίας, η ενούρηση οδηγεί στην εμφάνιση δευτερογενών συναισθηματικών διαταραχών όπως άγχος, ντροπή, ενοχή στο παιδί και θυμό στους γονείς.

Φυσιολογικά κατά την ανάπτυξη, η επίπτωση της ενούρησης μειώνεται κατά 15% τον χρόνο από τα 5 μέχρι τα 18 χρόνια.

Ο τριγμός των οδόντων οφείλεται σε στερεοτυπικές κινήσεις της γνάθου που προκαλούν σφίξιμο και τρίξιμο των δοντιών. Συμβαίνει σε 50% των φυσιολογικών βρεφών την περίοδο της οδοντοφυΐας. Βραχυχρόνια επεισόδια μπορούν επίσης να παρουσιαστούν στα νήπια. Θεωρείται παθολογικό όταν εμφανίζεται μετά τα δέκα έτη.

Έντονοι και δυσάρεστοι ήχοι τη νύχτα προκαλούν πρόβλημα στην οικογένεια. Συχνά προκαλούνται οδοντιατρικά προβλήματα και οι οδοντίατροι είναι οι πρώτοι που καλούνται να παρέμβουν. Οι αιτιολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν τη μη σωστή εμφύτευση των οδόντων, ψυχολογικό στρες και συναισθηματική ένταση.

Αντιμετώπιση

Τα προβλήματα ύπνου κατά τη σχολική ηλικία αντιμετωπίζονται με συμβουλευτική γονέων με σκοπό τη βελτίωση της υγιεινής του ύπνου. Το τακτικό πρόγραμμα ωραρίων ύπνου - έγερσης, ο περιορισμός του παιδιού να κοιμάται μόνο στο κρεβάτι του, η προσοχή στις αλλαγές του περιβάλλοντος (μείωση των θορύβων, σταθερή θερμοκρασία), η αποφυγή διεγερτικών ουσιών (σοκολάτα, αναψυκτικά), βοηθούν στην αποκατάσταση των διαταραχών ύπνου.

Στο σύνδρομο άπνοιας του ύπνου λόγω εμποδίου της αναπνοής η θεραπεία είναι χειρουργική. Η επέμβαση συνίσταται στην αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων ή των αμυγδαλών, ενώ σε βαρύτερες περιπτώσεις προτείνονται άλλες επεμβάσεις κυρίως πλαστικής χειρουργικής.

Για την ενούρηση έχουν χρησιμοποιηθεί ποικίλες τεχνικές συμπεριφοράς και διαιτητικές αγωγές. Κατά τη σταδιακή εκπαίδευση για την αύξηση της χωρητικότητας της κύστης και τον έλεγχο των σφικτήρων, χορηγούνται περισσότερα υγρά την ημέρα και λιγότερα το βράδυ. Συνίσταται υποχρεωτική έγερση του παιδιού σε καθορισμένη ώρα και συγκράτηση των ούρων με σταδιακά αυξανόμενη πρόσληψη υγρών. Συσκευές αφύπνισης, ξυπνητήρι που χτυπά όταν το παιδί βρέξει το κρεβάτι του, συμπεριλαμβάνονται στις συμπεριφοριολογικές μεθόδους.

Η υποστηρικτική ψυχοθεραπεία βοηθά στην πρόληψη των δευτερογενών συναισθηματικών διαταραχών, οδηγώντας το παιδί να αναλάβει την πλήρη ευθύνη και αυξάνοντας την αυτοεκτίμησή του. Παράλληλα βοηθούνται οι γονείς να μεταβάλουν τη στάση τους και να μειώσουν τις προστριβές στην οικογένεια.

Εφηβεία

Η οργάνωση του ύπνου κατά την εφηβεία ολοκληρώνεται και ταυτίζεται με εκείνη του ενηλίκου. Η συνολική διάρκεια του ύπνου ελαττώνεται για να φθάσει το 8ωρο στην ηλικία των 16 ετών.

Ενώ οι διαταραχές ύπνου, όπως προκύπτει από επιδημιολογικές μελέτες, είναι συχνές στην εφηβεία, σπάνια οι έφηβοι ζητούν βοήθεια γι' αυτές.

Οι περισσότεροι έφηβοι συνδέουν τις διαταραχές τους με ψυχολογικούς παράγοντες όπως ένταση, ανησυχία, οικογενειακά προβλήματα, σχολικές δυσκολίες, κοινωνικά και επαγγελματικά προβλήματα.

Σε αυτή την περίοδο της ζωής, οι ανάγκες ύπνου έρχονται σε αντίθεση με τις εκπαιδευτικές απαιτήσεις και την αυξημένη δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να διακόπτεται η κανονικότητα ύπνου - εγρήγορσης και να ελαττώνεται ο συνολικός χρόνος ύπνου.

Ο τρόπος ζωής των εφήβων τούς προσανατολίζει σε ξενύχτια, είτε λόγω διαβάσματος είτε λόγω διασκέδασης, έτσι ώστε να παρουσιάζουν καθυστέρηση στην επέλευση του ύπνου και καθυστέρηση του πρωινού ξυπνήματος.

Αυτές οι αϋπνίες χαρακτηρίζονται από την καθημερινή δυσκολία του εφήβου να κοιμηθεί πριν από τις δύο ή τρεις τη νύχτα και συνοδεύονται από μόνιμη στέρηση ύπνου, λόγω της πρωινής ώρας του ξυπνήματος που επιβάλλεται κυρίως από εκπαιδευτικούς λόγους.

Οι σοβαρότερες αϋπνίες συνδέονται με νυχτερινές εγέρσεις και δυσκολία του εφήβου να ξανακοιμηθεί. Ο έφηβος παραπονείται ότι δεν μπορεί να κοιμηθεί όπως θα το ήθελε. Οι ψυχολογικοί λόγοι κυριαρχούν εδώ, συχνότερα οφειλόμενοι σε υπερβολικό άγχος, με ή χωρίς καταθλιπτικά στοιχεία. Παρατηρούνται επίσης αϋπνίες δευτερογενείς στη χρήση ψυχοτρόπων ουσιών, αλκοόλ ή καπνού, συχνών σε αυτή την ηλικία.

Αντιμετώπιση

Σημαντικές για τη θεραπευτική αντιμετώπιση των διαταραχών του ύπνου κατά την εφηβεία είναι η πρόληψη και η καλή υγιεινή του ύπνου. Η ψυχοσυναισθηματική ισορροπία του εφήβου και η ισορροπία των διαπροσωπικών σχέσεων είναι στοιχεία απαραίτητα για την ομαλή λειτουργία του ύπνου.

Προτείνεται επίσης τακτικό πρόγραμμα κατάκλισης - αφύπνισης, με έγερση την ίδια ώρα κάθε πρωί όσο λίγος και αν ήταν ο ύπνος της προηγούμενης νύχτας. Αποφεύγεται ο ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας και η παραμονή στο κρεβάτι όταν ο έφηβος δεν νυστάζει. Συνιστάται ελαφρά σωματική άσκηση κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Διαταραχές ύπνου σε παιδιά - εφήβους

* Βρεφική ηλικία = Ακατάστατος ύπνος, συνεχές κλάμα, δυσκολίες ύπνου, αϋπνίες

* Προσχολική ηλικία = Δυσκολίες ύπνου, νυχτερινοί τρόμοι, εφιάλτες, υπνοβασία

* Σχολική ηλικία = Αϋπνίες, άπνοια του ύπνου, νυχτερινή ενούρηση, «τρίξιμο» δοντιών

* Έφηβοι = Αϋπνίες

Η Ελένη Λαζαράτου είναι επίκουρη καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
πηγη τα Νεα online

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Συμβουλές για την παιδική διατροφή 

Τα παιδιά αναπτύσσονται γρήγορα και καθημερινά αναπτύσσουν έντονη σωματική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να έχουν αυξημένες ανάγκες σε θερμίδες, σίδηρο, ασβέστιο και βιταμίνες. Στόχος μας είναι να τους προσφέρουμε μια υγιή και ισορροπημένη διατροφή, που θα καλύψει τις ιδιαίτερες διατροφικές τους ανάγκες. Οι καλές διατροφικές συνήθειες αναπτύσσονται στην παιδική ηλικία, γι' αυτό είναι σημαντικό να εισάγουμε ποικίλα φαγητά με έναν ευχάριστο τρόπο, χωρίς αντιπαραθέσεις. Οι συνήθειες που αποκτούμε σε αυτήν την ηλικία μάς ακολουθούν για το υπόλοιπο της ενήλικης ζωής μας.

Πώς να συμβάλετε θετικά

► Το καλύτερο είναι το νερό. Αποφεύγετε χυμούς φρούτων και αναψυκτικά του εμπορίου, γιατί περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, χωρίς να έχουν ιδιαίτερη διατροφική αξία. Αναζητείτε καλές, πλήρεις τροφές, που περιέχουν όσο το δυνατό λιγότερα χημικά πρόσθετα και οι οποίες έχουν παραχθεί με τον πιο φυσικό τρόπο ώστε να ταιριάζουν σε μια ισορροπημένη διατροφή. Χρησιμοποιείτε φρέσκα υλικά, πλούσια σε θρεπτικές ουσίες, όπως φρούτα, λαχανικά, αβγά, ψάρια, κρέατα με χαμηλά λιπαρά, όσπρια και σιτηρά ολικής άλεσης.

► Ενθαρρύνετε τα παιδιά να συμμετέχουν στην επιλογή και στην προετοιμασία του φαγητού. Παροτρύνετε τα παιδιά να διαλέξουν μαζί σας κάποια από τα πιάτα της εβδομάδας. Επιλέξτε φαγητά με απλή προετοιμασία και ζητήστε από τα παιδιά να σας βοηθήσουν.

► Αφήνετε τα παιδιά να τρώνε σύμφωνα με την όρεξή τους, χωρίς να τα μπουκώνετε, αλλά και χωρίς να τους προσφέρετε εναλλακτικά σνακ. Τα παιδιά υποσιτίζονται όταν καταναλώνουν τροφές που δεν τους προσφέρουν τις αναγκαίες θρεπτικές ουσίες και όχι αν χάσουν ένα γεύμα.

► Εξετάζετε τι και πώς τρώτε εσείς οι ίδιοι. Το παιδί θα ακολουθήσει τις διατροφικές σας συνήθειες, καλές ή κακές.

Προτάσεις για το ημερήσιο φαγητό παιδιών σχολικής ηλικίας

Τα παιδιά χρειάζονται τουλάχιστον 3 πλήρη γεύματα ημερησίως και ένα με δύο μικρογεύματα. Το πρωινό δεν πρέπει να το παραλείπετε, γιατί είναι ένα από τα πιο βασικά γεύματα για τα παιδιά. Ενα μπολ δημητριακά με γάλα ή γιαούρτι και 1 κουτ. αποξηραμένα βερίκοκα ψιλοκομμένα ή σταφίδες θα δώσουν την απαραίτητη ενέργεια για το ξεκίνημα της ημέρας. Για να αυξήσετε τα επίπεδα συγκέντρωσης και να τονώσετε τη μνήμη τους, δώστε τους ένα βραστό αβγό ή μια λεπτή ομελέτα, με μια φέτα ψωμί ολικής άλεσης και ένα πορτοκάλι.

Το δεκατιανό για τα παιδιά που παίρνουν πρωινό δεν χρειάζεται να είναι μεγάλο, ένα ποτήρι γάλα με ένα φρούτο είναι αρκετό. Εναλλακτικά, φτιάξτε ένα ρόφημα γιαουρτιού με φρούτα: πολτοποιήστε στο μπλέντερ 1/4 κούπας γιαούρτι, 1 κουτ. γλυκού μέλι, 1 μικρή μπανάνα και ½ κούπα φράουλες ή ½ μάγκο. Χρησιμοποιήστε μικρό θερμός για να το πάρουν μαζί τους στο σχολείο.

Τα περισσότερα παιδιά κάθονται το ολοήμερο πρόγραμμα, οπότε παίρνουν το μεσημεριανό τους στο σχολείο. Φτιάξτε σάντουιτς με ψωμί ολικής άλεσης ή αραβικές πίτες και γεμίστε τα με τόνο και καλαμπόκι ή με χούμους (πουρές ρεβιθιών) και καρότο ή το κλασικό τυρί και ζαμπόν. Για να ισορροπήσετε το μεσημεριανό τους, βάλτε μια μικρή σαλάτα λάχανο ή μαρούλι ή σκέτα ντοματίνια ή αγγούρι κομμένο σε μπαστούνια. Εάν χρειάζονται κάτι παραπάνω, τότε δώστε τους μερικά αποξηραμένα φρούτα ή ένα γιαούρτι.

Μεταξύ του μεσημεριανού και του βραδινού, εάν τα παιδιά πεινάσουν, τότε τους δίνετε λίγο τυρί με ένα φρούτο ή το ίδιο με το δεκατιανό. Αποφεύγετε το απογευματινό εάν είναι κοντά στο βραδινό.

Το βραδινό θα πρέπει να τρώγετε τουλάχιστον τρεις ώρες πριν κοιμηθούμε. Οι συνταγές που ακολουθούν για το βραδινό γεύμα θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν και το μεσημεριανό για τις μέρες που τα παιδιά τρώνε στο σπίτι.

Γενικοί κανόνες

Στην κατηγορία των σιτηρών ανήκουν οι τροφές που είναι πλούσιες σε υδατάνθρακες. Προτιμήστε το ψωμί (παξιμάδια και φρυγανιές) να είναι ολικής άλεσης, πολύσπορο, ή να περιέχει βρώμη και κριθάρι, γιατί δίνουν ενέργεια που κρατάει τα παιδιά χορτασμένα για περισσότερη ώρα. Τα δημητριακά πρέπει να είναι ολικής άλεσης και να μην έχουν πρόσθετη ζάχαρη. Το ρύζι και τα μακαρόνια είναι ωφέλιμες πηγές υδατάνθρακα, αλλά το πλιγούρι, το μαύρο ρύζι και τα μακαρόνια ολικής άλεσης είναι καλύτερες πήγες. Τέλος, οι πατάτες μπορούν να αντικαταστήσουν μερικές μερίδες σιτηρών, αλλά καλό θα είναι να αποφεύγονται.

Τα λαχανικά και τα φρούτα είναι αυτά που θα καλύψουν τις ανάγκες των παιδιών σας σε βιταμίνες, μέταλλα και φυτικές ίνες. Τα κόκκινα, πράσινα και κίτρινα λαχανικά και φρούτα περιέχουν βιταμίνη Α. Η βιταμίνη C υπάρχει στα περισσότερα φρούτα και λαχανικά, αλλά κυρίως στα πράσινα λαχανικά και στα εσπεριδοειδή.

Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν τις πλουσιότερες πηγές ασβεστίου, όπως επίσης ο κρόκος αβγού και τα πράσινα λαχανικά. Δώστε περισσότερες μερίδες γιαούρτι και τυρί στα παιδιά που δεν τους αρέσει το γάλα. Προτιμήστε τα προϊόντα με χαμηλά λιπαρά.

Οι πρωτεΐνες είναι αυτό που χρειάζονται τα παιδιά για να μεγαλώσουν και να φτιάξουν τους ιστούς του σώματός τους. Ολα τα παιδιά πρέπει να παίρνουν καθημερινά πρωτεΐνες από πηγές που θεωρούνται υψηλής ποιότητας, όπως το άπαχο κρέας, το ψάρι, τα αβγά και το τυρί. Τα όσπρια και οι ξηροί καρποί είναι επίσης καλές πηγές, αλλά πρέπει να συνδυάζονται με αλλά τρόφιμα για να προσλαμβάνουν τα παιδιά αρκετές πρωτεΐνες. Παρόλο που το λίπος είναι σημαντική τροφή για τα παιδιά, πρέπει να προσέχουμε το είδος του λίπους που τρώνε. Περιορίστε το λίπος από το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα και προτιμήστε ψάρια που περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα και φυτικά έλαια, όπως το ελαιόλαδο.

Τέλος, η σωματική άσκηση είναι πολύ σημαντική για την ανάπτυξη των παιδιών. Ενθαρρύνετε την έντονη σωματική δραστηριότητα καθημερινά. Η παιδική χαρά της γειτονιάς είναι μια καλή και οικονομική επιλογή.

Από την Ήλια Μακρή 

πηγη:enet.gr ελευθεροτυπία